عوامل تقویت مدیریت زمان

در سبک زندگی اسلامی هر آن چه برای رسیدن به سعادت دنیوی و اخروی نیاز انسان بوده، مورد توجه قرار گرفته است. فن مدیریت زمان از این امر مستثنی نیست. مدیریت زمان فنی است که به ما کمک می کند از سرمایه عمر خود بهترین استفاده را داشته باشیم و جلوی ضایع شدن آن را بگیریم.

امام صادق (ع) می فرماید:"بنده حقیقت ایمان را به کمال نرساند، مگر آن که به سه خصلت دست یابد: فهم عمیق در دین، برنامه ریزی خوب در زندگی و شکیبایی در پیشامدهای ناگوار." 

توجه به عوامل تقویت زمان، مواردی است که ما را در کنترل بهتر زمان و سامان دادن و اجرایی نمودن برنامه های مدیریتی در این زمینه یاری می کند.این عوامل عبارتند از:

1-مشخص کردن هدف:بدون داشتن هدف هیچ کاری به مقصد ومقصود نخواهد رسید.امام علی (ع) کمتر می شد که پیش ازسخن بربالای منبراین عبارت را نگوید:"ای مردم ازخدا بترسید،هیچ کس بیهوده آفریده نشده تا به بازی بپردازد، و او را به حال خود وانگذاشته اند تا خود را سرگرم کارهای بی ارزش نماید، و دنیایی که دردیده ها زیباست،جایگزین آخرتی نشود که آن را زشت می انگارند،و مغروری که در دنیا به بالاترین مقام رسیده، مانند کسی نیست که در آخرت به کمترین نصیبی رسیده است."

علاوه بر این هدف عالی،هرشخص باید برای کارهای روزمره خود نیز هدف گذاری کرده و به آن توجه کند.

2-برنامه ریزی براساس استعدادها وقابلیت های فردی وفطری:انسان حتی درتکالیف عبادی نیزبیش از طاقت خود چیزی برعهده ندارد و این امردرقرآن کریم نیزمورد توجه قرارگرفته است."خداوند هیچ کس را،جز به اندازه تواناییش، تکلیف نمی کند."(بقره،286)

بنابراین ما نیز نباید بیش از مقدار طاقت خود برنامه ریزی نماییم.

3-ایستادگی ومقاومت دربرنامه ها:برای تغییرعادت بی برنامگی وتثبیت برنامه های مدیریت زمان،باید تلاش بسیاری کرد و به زودی در برابر دشواری این کار میدان را خالی نکرد.

 امام حسن عسگری(ع) در بیان دشواری ترک عادت می فرماید:"برگرداندن کسی که به چیزی عادت کرده است ازعادت خود، مانند خرق عادت و معجزه در طبیعت است."

4- دور اندیشی:دوراندیشی چشم انسان را نسبت به راهی که پیش رو دارد باز کرده و آن را بصیر می کند. رسول خدا(ص) می فرماید:" خوشا به حال کسی که آینده نگر باشد و از روز قیامت یاد نماید و از فانی بودن دنیا عبرت بگیرد."

امیرالمؤمنین نیز در این زمینه می فرماید:" هر کس که به پایان کارها بنگرد از گرفتاری ها ایمن گردد." دوراندیشی به ما کمک می کند مشکلات و مسایل پیش رو را پیش بینی کرده و برای عبور از آن ها برنامه ریزی کنیم تا هنگام مواجهه با آن ها غافلگیر نشویم و زمان را برای حل مشکلاتی که با دوراندیشی قابل جلوگیری بوده از دست ندهیم.

5- دل کندن از گذشته:توقف در گذشته جز از میان بردن امروز و فردا دستاورد دیگری برای انسان ندارد. حضرت علی (ع) می فرماید: "از فرارسیدن مرگ ناگهانی بترسید، زیرا آنچه از روزی که از دست رفته، امید بازگشت آن وجود دارد، اما عمر گذشته را نمی توان بازگرداند، آن چه را امروز از بهره دنیا کم شده

می توان فردا به دست آورد اما آنچه دیروز از عمر گذشته، امید به بازگشت آن نیست، به آینده امیدوار و از گذشته ناامید باشید. از خدا بترسید و جز بر مسلمانی نمیرید."

 به یاد داشتن این گونه هشدارها ما را ازتوقف درخوب و بد گذشته و هدردادن سرمایه عمر در آن باز داشته و ما را برای استفاده از فرصتی که پیش رو داریم مصمم تر می سازد.

6-نگاه مثبت به شکست های زندگی:انسان های وفق کسانی هستند که در شکست ها متوقف نمی شوند و از آن پلی برای پیروزی می سازند. حضرت علی(ع) در این باره می فرماید:" افسوس های گذشته را در دل خود بیدار نکن که تو را از آمادگی برای پیروزی هایی که در پیش داری باز می دارد."هر شکست در زندگی، تجربه ای است که ما را از ارتکاب مجدد خطایی باز می دارد و می توانیم با درس گرفتن از آن در موارد متعدد دیگری از خطا جلوگیری کرده و از این شکست پلی برای پیروزی های بعدی بیافرینیم.

7- انجام فعالیت ها و رفع نیاز های فطری بر اساس اصل اعتدال و تعادل:سبک زندگی اسلامی در همه شئون، میانه روی و اعتدال است و این امر را در پرداختن به نیازهای روزانه نیز باید رعایت کرد. حضرت در وصیت خود به امام حسن (ع) می فرماید:" فرزند عزیز! در شئون زندگی و امور عبادی میانه رو باش و از افراط بپرهیز. روشی را انتخاب کن که در حد توان و طاقت تو باشد و بتوانی همیشه آن را انجام دهی."

8- استفاده از فرصت ها:در کنار این برنامه ریزی و نظم نباید از فرصت هایی که گاهی در زندگی انسان پیش می آید غفلت کرد و آن ها را از دست داد. پیامبر گرامی(ص) می فرماید: " کسی که در خیری و نیکی بر او گشوده شود، باید آن را غنیمت شمرد، زیرا او نمی داند که چه وقت بر روی او بسته خواهد شد."

 این گونه است که هر زمان فرصت انجام کار مناسبی برای انسان پیش آمد باید آن را غنیمت شمرد و انجام آن را به فردا نیندازد و قدر این فرصت خوب را بداند.

9- اوقات فراغت بالاترین فرصت:فرصت و زمان های موجود در اوقات فراغت به گونه ای مهم است که امروزه برای استفاده بهینه از آن برنامه ریزی های گسترده و طولانی انجام می شود. امام باقر (ع) در باره ضرورت استفاده از این اوقات چنین توصیه فرموده اند:" هنگام فرصت آن چه را که خواستار آنی به دست آور، و هیچ فرصتی هم چون روزهای بیکاری و تندرستی نیست."

زمان نیزمانند بسیاری از فرصت هاست، که انسان قدرش را هنگامی که آن را از دست داد می داند. با به خدمت گرفتن عوامل تقویت مدیریت زمان که دراین مجال تنها به بخشی ازآن ها اشاره شد، می توان استفاده بهتری از این سرمایه داشت و از آن پلی برای رسیدن به سعادت دنیوی و اخروی ساخت.